ประวัติ กิจกรรม และสัญลักษณ์วันแม่

 วันแม่แห่งชาติ  12 สิงหาคม  ของทุกปีเป็นวันแม่ ภาษาอังกฤษ คือ   Mother Day   ซึ่งวันนี้ถือตามวันเสด็จพระราชสมภพของสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ โดยเริ่มมาตั้งแต่ พ.ศ. 2519 เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน ทั้งนี้เพื่อให้ลูก ๆ  ทุกคน  ควรรำลึกถึงพระคุณของแม่

ประวัติวันแม่แห่งชาติ   มีความเป็นมาอย่างไร สัญลักษณ์ที่ใช้ในวันแม่ทำไมจึงใช้ดอกมะลิ   และคำขวัญวันเเม่ปีต่าง ๆ มีข้อความว่าอะไร   กิจกรรมต่าง ๆ   ที่ควรปฏิบัติในวันแม่มีอะไรบ้าง   วันนี้มีข้อมูลมาฝากกันค่ะ

 ประวัติวันแม่แห่งชาติ   แต่เดิมนั้น   วันแม่ของชาติได้กำหนดเอาไว้  วันที่  15  เมษายนของทุก ๆ ปี   ทั้งนี้เป็นไปตามมติของคณะรัฐมนตรีประกาศรับรอง  เมื่อวันที่  23  กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2493   ซึ่งได้พิจารณาเห็นว่าการจัดงานวันแม่ของสำนักวัฒนธรรมฝ่ายหญิง   สภาวัฒนธรรมแห่งชาติผู้รับมอบหมายให้จัดงานวันแม่   มาตั้งแต่วันที่ 15 เมษายน พ.ศ. 2493   เป็นครั้งแรกเป็นต้นมานั้นได้รับความสำเร็จด้วยดี   ด้วยประชาชนให้การสนับสนุน   จนสามารถขยายขอบข่ายของงานให้กว้างขวางออกไป   มีการจัดพิธีกรรมทางพระพุทธศาสนา  การประกวด  “คำขวัญวันแม่”   การประกวดแม่ของชาติ เพื่อให้เกียรติและตระหนักในความสำคัญของแม่ และเพื่อเพิ่มความสำคัญของวันแม่ให้ยิ่ง ๆ ขึ้นไป ด้วยเหตุนี้งานวันแม่จึงเป็นวันแม่ประจำปีของชาติตามประกาศของรัฐบาล  ฯพณฯ จอมพล ป. พิบูลสงคราม   แต่โดยทั่วไปเรียกกันว่าวันแม่ของชาติ   ต่อมาถึง พ.ศ. 2519   ทางราชการได้เปลี่ยนใหม่ให้ถือเอาวันเสด็จพระราชสมภพของสมเด็จพระนางเจ้าฯ   พระบรมราชินีนาถ คือ   วันที่ 12 สิงหาคม วันแม่แห่งชาติ   เริ่มในปี พ.ศ. 2519   เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน

กิจกรรมต่าง ๆ ที่ควรปฏิบัติในวันแม่แห่งชาติ 

 1. ประดับธงชาติตามอาคารบ้านเรือน

2. จัดกิจกรรมต่าง ๆ เกี่ยวกับวันแม่ เช่น การจัดนิทรรศการ

3. จัดกิจกรรมเกี่ยวกับการบำเพ็ญสาธารณประโยชน์ ทำบุญใส่บาตรอุทิศส่วนกุศล เพื่อรำลึกถึงพระคุณของแม่

4. นำพวงมาลัยดอกมะลิไปกราบขอพรจากแม่

การจัดงานวันแม่แห่งชาติในประเทศไทย

งานวันแม่จัดขึ้นครั้งแรก  เมื่อวันที่ 10 มีนาคม พ.ศ. 2486  ณ สวนอัมพร  โดยกระทรวงสาธารณสุข   แต่ช่วงนั้นเกิดสงครามโลกครั้งที่ 2  งานวันแม่ในปีต่อมาจึงต้องงดไป   เมื่อวิกฤติสงครามสงบลง หลายหน่วยงานได้พยายามให้มีวันแม่ขึ้นมาอีก   แต่ก็ไม่ประสบผลสำเร็จเท่าที่ควร   และมีการเปลี่ยนกำหนดวันแม่ไปหลายครั้ง ต่อมาวันแม่ที่รัฐบาลรับรอง   คือวันที่ 15 เมษายน โดยเริ่มจัดตั้งแต่ปี พ.ศ. 2493   แต่ก็ต้องหยุดลงอีกในหลายปีต่อมา   เนื่องจากกระทรวงวัฒนธรรมถูกยุบไป   ส่งผลให้สภาวัฒนธรรมแห่งชาติซึ่งรับหน้าที่จัดงานวันแม่ขาดผู้สนับสนุน

ต่อมาสมาคมครูคาทอลิกแห่งประเทศไทย  ได้จัดงานวันแม่ขึ้นอีกครั้ง ในวันที่ 4 ตุลาคม พ.ศ. 2515   แต่จัดได้เพียงปีเดียวเท่านั้น  จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2519 คณะกรรมการอำนวยการสภาสังคมสงเคราะห์แห่งประเทศไทย  ในพระบรมราชูปถัมภ์  จึงได้กำหนดวันแม่ขึ้นใหม่ให้เป็นวันที่แน่นอน   โดยถือเอาวันเสด็จพระราชสมภพของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์  พระบรมราชินีนาถ วันที่ 12 สิงหาคม  เป็นวันแม่แห่งชาติ

สัญลักษณ์ที่ใช้ในวันแม่

สัญลักษณ์ที่ใช้ในวันแม่คือ ดอกมะลิ ซึ่งมีสีขาวบริสุทธิ์ ส่งกลิ่นหอมไปไกลและหอมได้นาน อีกทั้งยังออกดอกได้ตลอดทั้งปี เปรียบได้กับความรักอันบริสุทธิ์ของแม่ที่มีต่อลูกไม่มีวันเสื่อมคลาย

รวมคำขวัญวันเเม่ปีต่าง ๆ ดังนี้ 

– คำขวัญวันเเม่ ประจำปี 2553 คือ “แผ่นดินนี้แม่ของลูกใช้ปลูกข้าว กี่แสนก้าวที่เดินซ้ำย่ำหว่านไถ บำรุงดินจนอุดมสมดังใจ หวังนาไทยเป็นของไทยไปนิรันดร์”

– คำขวัญวันเเม่ ประจำปี 2552 คือ  “แผ่นดินนี้ปู่ย่าตายายสร้าง เคยทอดร่างลงถมถิ่นแผ่นดินแม่ ขอลูกไทยรักษามั่นไม่ผันแปร   เป็นไทยแท้มิใช่ไทยแต่ในนาม”

– คำขวัญวันเเม่ ประจำปี 2551 คือ “เมื่อเกิดมาอาศัยถิ่นแผ่นดินไหน ควรมีใจกตัญญูรู้คุณถิ่น หากคนไทยรู้ตอบแทนคุณแผ่นดิน จักไม่มีวันสิ้นแผ่นดินไทย”

– คำขวัญวันเเม่ ประจำปี 2550 คือ “ข้าวในนาปลาในน้ำคำโบราณ คือตำนานความอุดมสมบูรณ์สิน ฝากลูกไทยร่วมห่วงแหนรักแผ่นดิน ถนอมไว้อย่าให้สิ้นแผ่นดินไทย”

– คำขวัญวันเเม่ ประจำปี 2549 คือ  “รักในหลวงพร้อมใจใส่เสื้อเหลือง รักบ้านเมืองจงน้อมใจให้สร้างสรรค์ ใส่สีเดียวแล้วใจเดียวกลมเกลียวกัน รักเช่นนั้นชาติของตนจึงพ้นภัย”

– คำขวัญวันเเม่ ประจำปี 2548 คือ  “ดุจดังแม่ผู้ประเสริฐบังเกิดเกล้า เลี้ยงเราทุกคนมาจนใหญ่ ทุกคำข้าวคือสินแผ่นดินไทย ควรตรองใจทดแทนคุณแผ่นดิน” 

– คำขวัญวันเเม่ ประจำปี 2547 คือ  “เลี้ยงลูกมาอย่างน้อยเจ็ดร้อยปี ให้อยู่ดีกินดีมีสุขถ้วน แม้มีใจกตัญญูรู้การควร ไทยทั้งมวลจงตอบแทนคุณแผ่นดิน” และ “แผ่นดินไทยให้ชีวิตจิตวิญญาณ เลี้ยงสังขารลูกไทยจนใหญ่กล้า เทียบพระคุณของท่านคือมารดา จงรักษาและทดแทนคุณแผ่นดิน”

– คำขวัญวันเเม่ ประจำปี 2546 คือ “สามร้อยหกสิบห้าวันคือวันแม่  มิใช่แค่วันใดให้นึกถึงสม่ำเสมอสมัครจิตคิดคำนึง เหมือนแม่ซึ่งรักลูกครบทุกวัน”

– คำขวัญวันเเม่ ประจำปี 2545 คือ “แม่คือพระประจำอยู่ในบ้าน บูชาท่านไว้เถิดเกิดมิ่งขวัญ พระคุณแม่เลิศล้ำเกินรำพัน แม่จึงเป็นคนสำคัญทุกวันไป”

– คำขวัญวันเเม่ ประจำปี 2544 คือ “พระองค์แรกผู้แสนดีให้ชีวิต ครูคนแรกผู้ประสิทธิ์การศึกษา สองหัตถ์โอบนคราพาร่มเย็น รวมคุณค่านี้ได้แก่แม่เราเอง”

 เพลงวันเเม่

ค่าน้ำนม  คือ  เพลงอย่างเป็นทางการที่ใช้ในงานวันเเม่เเห่งชาติ   เเต่งขึ้นโดย อาจารย์ สมยศ ทัศนพันธ์   ได้เรียบเรียงบทเพลงที่เรียกได้ว่า   ขึ้นหิ้งอมตะ และเป็นงานเพลงชิ้นเอก   ซึ่งได้ฟังเมื่อไร   เป็นต้องหวนระลึกถึงบุญคุณของเเม่เเละวันคืนเก่าๆ ของวิถีไทยในสมัยก่อน

เนื้อเพลง   นอกจากจะให้เราระลึกถึงพระคุณเเม่เเล้วยังทำให้เรามองเห็นขนบดั้งเดิมตามวิถีไทย   หลายอย่างจากเนื้อเพลง  เช่น การศึกษาของผู้ชายไทยสมัยก่อนนั้น   มักจะอยู่ในวัดวาอาราม   ซึ่งเป็นแหล่งสอนสั่งความรู้ ทางโลก  อ่านออกเขียนได้ และ ทางธรรม อันได้แก่ การถือศีล และยึดมั่นในพระรัตนไตร นอกจากนั้น ยังมีความเชื่อกันอีกว่า หากลูกชายบ้านไหน ได้บวชเรียน ก็จะส่งแผ่ อานิสงส์ไปให้กับพ่อแม่ ได้เกาะชายผ้าเหลืองไปสู่ที่ดี ๆ เมื่อถึงกาลแตกดับ

ท่วงทำนองเสนาะโสต และ ทุ้มเย็น กับคำร้องที่ตรงไป ตรงมา ชวนให้นึกภาพตามได้ไม่ยาก แม้แต่เด็กเล็กๆ จึงไม่ใช่เรื่องแปลก ที่ใครฟังเพลงนี้แล้วจะต้องหลั่งน้ำตาให้กับความซาบซึ้งแห่งรักที่แม่ มีให้เรา…

          เพลงค่าน้ำนม 

แม่นี้มีบุญคุณอันใหญ่หลวง ที่เฝ้าหวงห่วงลูกแต่หลังเมื่อยังนอนเปล แม่เราเฝ้าโอละเห่ กล่อมลูกน้อยนอนเปลไม่ห่างหันเหไปจนไกล

          แต่เล็กจนโตโอ้แม่ถนอม แม่ผ่ายผอมย่อมเกิดแต่รักลูกปักดวงใจ เติบโตโอ้เล็กจนใหญ่ นี่แหละหนาอะไรมิใช่ใดหนาเพราะค่าน้ำนม

ควรคิดพินิจให้ดี ค่าน้ำนมแม่นี้จะมีอะไรเหมาะสม โอ้ว่าแม่จ๋าลูกคิดถึงค่าน้ำนม เลือดในอกผสมกลั่นเป็นน้ำนมให้ลูกดื่มกิน

ค่าน้ำนมควรชวนให้ลูกฝัง แต่เมื่อหลังเปรียบดังผืนฟ้าหนักกว่าแผ่นดิน บวชเรียนพากเพียรจนสิ้น หยดหนึ่งน้ำนมกินทดแทนไม่สิ้นพระคุณแม่เอย
( ซ้ำ *, ** )

“รักแม่ ดูแลแม่ กันทุกวันนะค่ะ  เพราะรักแท้ของท่านมีให้เราทุกวันค่ะ”